Termin próchnica butelkowa określa próchnicę u niemowląt i małych dzieci, występująca z reguły wskutek długotrwałego podawania dzieciom słodkich napojów czy płynnych pokarmów w butelce ze smoczkiem.
Dzieci przychodzą na świat bez próchnicy, wiele z nich jest jednak zarażane próchnicą przez rodziców czy opiekunów przez próbowanie pokarmów w butelce i oblizywanie smoczków. Próchnica butelkowa powstaje najczęściej na przednich zębach górnej szczęki, choć może występować również na pozostałych, co niesie za sobą poważne uszkodzenia zębów mlecznych.
PRÓCHNICA U MAŁYCH DZIECI MOŻE PRZERODZIĆ SIĘ W POWAŻNY PROBLEM. DZIECI POTRZEBUJĄ ZĘBÓW DO PRZEŻUWANIA POKARMÓW ORAZ MÓWIENIA. ZĘBY MLECZNE PEŁNIĄ RÓWNIEŻ SZCZEGÓLNIE WAŻNĄ ROLĘ W PRAWIDŁOWYM ROZWOJU ZGRYZU. KIEDY WYPADAJĄ ZBYT WCZEŚNIE LUB TE DOTKNIĘTE PRÓCHNICĄ NIE SĄ PODDAWANE LECZENIU, U DZIECKA MOGĄ WYSTĄPIĆ BÓLE I INFEKCJE. JEŚLI MLECZNE ZĘBY NIE ROSNĄ PRAWIDŁOWO, KONSEKWENCJĄ MOGĄ BYĆ ZŁE NAWYKI ZWIĄZANE Z PRZYJMOWANIEM POKARMÓW LUB PROBLEMY Z MÓWIENIEM. POZA TYM PRÓCHNICA PIERWSZYCH ZĘBÓW MOŻE PROWADZIĆ DO TEGO, ŻE ZĘBY STAŁE BĘDĄ ROSNĄĆ KRZYWO LUB ZBYT BLISKO SIEBIE.
ISTNIEJE WIELE MOŻLIWOŚCI ZAPOBIEGANIA WYSTĘPOWANIA PRÓCHNICY U MAŁYCH DZIECI KARMIONYCH BUTELKĄ. PODSTAWĄ JEST OCZYWIŚCIE PRAWIDŁOWA HIGIENA JAMY USTNEJ. TO DO RODZICÓW NALEŻY PIELĘGNACJA ZĄBKÓW U DZIECI W PIERWSZYCH LATACH ŻYCIA ORAZ NAUCZENIE ICH ZASAD WŁAŚCIWEGO DBANIA O NIE W PÓŹNIEJSZYCH LATACH.
Przyczyny
PRÓCHNICA BUTELKOWA POWSTAJE W WYNIKU KONTAKTU ZĘBÓW MAŁYCH DZIECI ZE ZBYT DUŻĄ ILOŚCIĄ CUKRU. BAKTERIE W JAMIE USTNEJ ODŻYWIAJĄ SIĘ CUKREM, ROZMNAŻAJĄ SIĘ I WYTWARZAJĄ KWAS JAKO PRODUKTY UBOCZNY. KWAS ATAKUJE ZĘBY I SZKLIWO I PROWADZI DO PRÓCHNICY. WIELE OSÓB NIE ZDAJE SOBIE SPRAWY, ŻE CUKIER WYSTĘPUJE RÓWNIEŻ W TAKICH PRODUKTACH JAK MLEKO, SOKI CZY POKARM DLA NIEMOWLĄT. W SYTUACJI, GDY DZIECKO ZASYPIA Z BUTELKĄ LUB PIJE Z BUTELKI PRZEZ DŁUGI CZAS, CUKIER MOŻE OSADZAĆ SIĘ NA ZĘBACH.
Symptomy
PRÓCHNICA MOŻE DOTKNĄĆ WSZYSTKIE ZĘBY MLECZNE. NAJBARDZIEJ NARAŻONE NA NIĄ SĄ JEDNAK GÓRNE SIEKACZE I MOŻNA JĄ ROZPOZNAĆ PO CIEMNYCH LUB BRĄZOWYCH PLAMKACH NAZĘBNYCH.
Powikłania
JEŚLI CHOROBA DOTKNIE WIĘKSZĄ LICZBĘ ZĘBÓW LUB PRZYBIERA CIĘŻKĄ POSTAĆ, JEJ KONSEKWENCJĄ MOGĄ BYĆ:
- ból
- nieprawidłowy rozwój zębów stałych
- ból lub problemy podczas przeżuwania
- poważne infekcje
Profilaktyka
PRÓCHNICY U MAŁYCH DZIECI MOŻNA ZAPOBIEGAĆ POPRZEZ PRZESTRZEGANIE ZASAD PRZEMYŚLANEGO I ROZSĄDNEGO KARMIENIA BUTELKĄ ORAZ WŁAŚCIWEJ HIGIENY JAMY USTNEJ.
Porady dla rodziców i opiekunów karmiących dzieci butelką:
- Twoje dziecko nie powinno zasypiać z butelką soku czy mleka. Cukier pozostanie wtedy przez długi czas w kontakcie z zębami. Jeśli dziecko koniecznie chce butelkę, napełnij ją wodą.
- Nie pozwalaj dziecku na swobodne bieganie z butelką mleka czy soku.
- Nie napełniaj butelki słodzoną wodą, napojami orzeźwiającymi czy słodzonymi soczkami.
- Kiedy Twoja pociecha osiągnie wiek ok. sześciu miesięcy, naucz je pić z kubeczka. W wieku 12 do 14 miesięcy nie powinno już pić z butelki.
- Dziecko nie powinno również używać smoczka. Nigdy nie zanurzaj smoczka w miodzie czy słodkim soku przed podaniem dziecku. Swoją drogą miód można podawać dzieciom dopiero po ukończeniu pierwszego roku życia.
- Maluch nie powinien pić za dużej ilości soków. Jedna porcja soku to posiłek zastępujący owoc.
- Wpajaj dziecku zdrowe nawyki żywieniowe, słodycze powinny gościć na stole naprawdę rzadko.
Porady związane z myciem zębów:
- Po spożyciu posiłku oczyść dziąsła dziecka z resztek jedzenia.
- Zęby mleczne należy myć od samego początku.
- Wprowadź nową tradycję: wspólne wieczorne mycie zębów przez całą rodzinę!
- Kiedy Twoje dziecko jest już na tyle duże, że nie połyka pasty do zębów, możesz wprowadzić pastę z fluorem, przez co zęby staną się bardziej odporne na działanie kwasów.
- Jeśli uzębienie mleczne jest już kompletne, pokaż mu jak używać nici dentystycznej.
- Zabieraj dziecko na regularne kontrole do lekarza stomatologa.